Klimat się zmienia. Nie ma już zimy ze śniegiem i mrozem. Latem coraz częściej mamy wysokie temperatury, gwałtowne burze i susze. To wszystko jest wynikiem negatywnego wpływu człowieka na środowisko. Na szczęście ludzie coraz częściej zwracają uwagę na to, jak bardzo ich życie wpływa na otaczającą ich przyrodę. Moda na ekologię zapanowała także w budownictwie jednorodzinnym. Świadomi inwestorzy chcą mieć domy ekologiczne. Ale co to właściwie znaczy, że dom jest eko?
# Dom ekologiczny czyli jaki?
Dom ekologiczny to budynek, który w jak najmniejszym stopniu przyczynia się do degradacji środowiska. Nie tylko podczas mieszkania w nim, ale już na etapie produkcji materiałów potrzebnych do jego budowy.
Eko dom powinien być zbudowany z naturalnych surowców, pozyskanych/wyprodukowanych jak najbliżej miejsca budowy. Kiedyś domy budowało się z drewna, pozyskanego w pobliskim lesie. Obecnie możemy wybrać czy chcemy dom z drewna, z cegły, silikatów czy innego materiału. Im więcej energii i surowców trzeba zużyć do produkcji tychże materiałów budowlanych, tym mniej eko jest nasz dom.
Jak już wybierzemy technologię budowy, to zwróćmy uwagę, skąd będziemy przywozić materiały potrzebne do budowy naszego domu? Bo co z tego, że zdecydujemy się na naturalne, ekologiczne drewno, jeśli będzie trzeba je przywieźć kilkaset kilometrów, spalając duże ilości paliwa?
Zdaję sobie sprawę, że w obecnych czasach nie można pójść do lasu, wyrąbać drzew i zbudować z nich swojego domu, ale bądźmy świadomymi konsumentami i jeśli możemy wybrać między pustakami produkowanymi w okolicy a tymi z drugiego końca kraju, to wybierzmy te, których transport będzie miał mniejszy wpływ na przyrodę. Podobnie będzie z betonem i innymi materiałami budowlanymi. Kupujmy lokalnie, nie niszczmy swoimi decyzjami niepotrzebnie środowiska naturalnego.
# Z czego zbudować dom ekologiczny?
Eko dom powinien być zbudowany z materiałów naturalnych lub mających jak najmniejszy wpływ na środowisko naturalne. Tak samo powinniśmy wybierać stolarkę okienną i drzwi, pokrycie dachu, izolację, elementy wykończeniowe, materiały do budowy ścianek działowych ,środki gruntujące, farby, kleje i wszystko inne, czego do budowy domu potrzeba. Chcąc zbudować dom ekologiczny powinniśmy wybierać produkty, które są jak najbardziej ekologiczne i naturalne.
W Polsce z powodzeniem powstają domy z bali drewnianych, domy szkieletowe, gdzie podstawowym materiałem jest drewno, domy o konstrukcji drewnianej ze ścianami ze słomy, tynkami z gliny i dachem ze strzechy. Takie domy są ekologiczne i zbudowane z surowców odnawialnych.
Jednym z trwalszych a zarazem naturalnym surowcem jest cegła. Dobrze akumuluje ciepło, reguluje temperaturę w domu, nie wpływa negatywnie na zdrowie mieszkańców i ładnie wygląda. Domy zbudowane z cegły dziesiątki lat temu, dobrze się mają i jeszcze wiele lat postoją. Jeśli chcesz mieć dom ekologiczny, zastanów się, czy nie zbudować go z cegły.
Dom ekologiczny powinien mieć proste kształty, zwartą bryłę i nie może być zbyt duży. Najlepiej, gdyby nie miał balkonów, skomplikowanego dachu i innych miejsc, które stać się mogą mostkami termicznymi, przez które ciepło będzie uciekało na zewnątrz. Im prościej, skromniej, tym lepiej. Z doświadczenia wiem, że balkony ładnie wyglądają na zdjęciach. W praktyce nikt z nich nie korzysta. Chyba, że w bloku, żeby suszyć pranie. W domu najczęściej korzystamy z tarasu lub miejsc do odpoczynku w ogrodzie.
Jeśli chcesz mieć dom ekologiczny i energooszczędny, to powinieneś o tym myśleć już na etapie projektu. Jeśli masz działkę, to dom ekologiczny powinien być tak na niej usytuowany, żeby maksymalnie wykorzystać jej walory. Mam na myśli słońce i jego obecność na działce. Pomieszczenia takie jak salon, powinny być od południa lub zachodu. Garaż, pomieszczenia gospodarcze od północy, sypialnia od wschodu. Od nasłonecznionej strony powinno być jak najwięcej przeszkleń, żeby zimą dom był dogrzewany słońcem. Od północy najlepiej gdyby okien w ogóle nie było. Jeśli chcesz doświetlić te pomieszczenia, to możesz zamontować świetliki dachowe, które zapewnią promienie słoneczne o każdej porze roku i pozwolą na oszczędności w kosztach oświetlenia. Jeśli myślisz o instalacji paneli solarnych lub fotowoltaicznych, to zaprojektuj dach tak, żeby największa powierzchnia była skierowana na południe. I najlepiej bez żadnych kominów, wykuszy i tym podobnych ozdób, które mocno ograniczają montaż tych instalacji na dachu.
# Jak ogrzewać dom ekologiczny?
Na szczęście przepisy budowalne się zmieniają i dzisiaj nie można budować domów, w których marnuje się energię. Nowe domy muszą być energooszczędne lub pasywne. Oznacza to tyle, że powinny bardzo długo zatrzymywać wyprodukowaną w nich energię i nie marnować jej niepotrzebnie. Ale świadomi inwestorzy wybierają domy plus energetyczne, czyi takie, w których więcej energii się produkuje, jak zużywa.
Dom ekologiczny powinien być ogrzewany ekologicznym źródłem ciepła. Obecnie najpopularniejsze są pompy ciepła, zarówno gruntowe jak i powietrzne oraz ogrzewanie elektryczne. Tak, nowoczesne domy mogą być z powodzeniem ogrzewane prądem ponieważ potrzebują niewiele energii na zapewnienie zimą komfortowej temperatury mieszkańcom. A jeśli elektryczne maty grzewcze lub folie wspomagane będą przez instalacje fotowoltaiczną, to mieszkańcy takich domów mogą cieszyć się darmowym ogrzewaniem. I nie jest to żadna abstrakcja. Sam zamieniłem kominek na piec elektryczny i maty grzewcze wspomagane fotowoltaiką i po kilku miesiącach już wiem, że koszty grzania są porównywalne do poprzedniego systemu. A dom zbudowałem już kilka lat temu.
Żeby nie marnować raz wytworzonego ciepła, w każdym nowym domu powinna być wentylacja mechaniczna z rekuperatorem. Dobrze zaprojektowana i zbudowana sieć kanałów wentylacyjnych połączona z jednostką centralną pozwala na odzyskanie z ogrzanego, zużytego, wywiewanego, powietrza z domu do 70% energii, która wraca z powrotem do budynku. Ciepłe wywiewane powietrze z domu ogrzewa zimne, nawiewane do domu, świeże powietrze. Sam sprawdziłem, że kiedy za oknem było poniżej zera stopni, to do salonu z wentylacji mechanicznej wpadało powietrze o temperaturze +150C, czyli ogrzane o jakieś 20 stopni. Gdybym miał wentylację grawitacyjną, to przez nieszczelności i anemostaty w oknach wpadałoby powietrze o temperaturze poniżej zera.
Kolejny ważny aspekt eko domu to stolarka okienna i drzwi. Powinny być zrobione z naturalnych materiałów i ograniczać straty ciepła do minimum. Im „cieplejsze” okna i drzwi tym mniej ciepła sie marnuje i koszty ogrzewania są niższe.
Dom energooszczędny powinien być dobrze docieplony, bez mostków termicznych, przez które zazwyczaj ucieka najwięcej ciepła. Jeśli dom ma być ekologiczny, to do ocieplenia powinniśmy wybierać materiały naturalne, obojętne dla środowiska i niepalne, takie jak wełna skalna.
W eko domu powinniśmy oszczędzać energię i wodę. Jeśli jakieś urządzenie nie jest nam potrzebne, to odłączmy je od prądu. Jeśli możemy, zbierajmy deszczówkę i wykorzystujmy ją do podlewania roślin w ogrodzie lub nawet do spłukiwania w toalecie. Bierzmy prysznic zamiast leżenia w wannie. Owszem, nie można przesadzać ale, kilka zmian w nawykach domowników i oszczędności zaczną być zauważalne w rachunkach za media.
# Jak mieszkać, żeby być eko?
Eko dom to nie tylko ściany, podłogi i okna. To także sprzęty, które w nim się znajdują. Pralka, lodówka, zmywarka, telewizor, oświetlenie. Im bardziej oszczędne urządzenia będziemy mieli tym lepiej. Jeśli zużyjemy mniej wody i prądu, to mniej wydamy na opłacenie rachunków i mniej się przyłożymy do degradacji środowiska naturalnego.
Kolejna rzeczy to śmieci. Wiem, obecnie nie łatwo jest ograniczyć ilość opakowań, butelek plastikowych i innych odpadów. Wszystko co kupujemy w sklepie zapakowane jest w folię albo karton. Ale jeśli możemy to wybierajmy opakowania szklane, które można ponownie wykorzystać lub papierowe, bez zbędnych nadruków, które z łatwością można zamienić na kompost.
Eko rodzina powinna segregować śmieci, odpadki organiczne przetwarzać w kompostowniku a uzyskany w ten sposób nawóz wykorzystywać w domu i ogrodzie.
Koło eko domu nie może być równo przyciętego trawnika i żywopłotu z tui. Bycie eko to bycie świadomym, że wokół nas żyją jeszcze owady, ptaki i inne zwierzęta, które potrzebują różnorodnych roślin do życia. Powinniśmy mieć w ogrodzie także kwiaty, krzewy, a nawet mały warzywniak, gdzie będzie można uprawiać zioła i niektóre warzywa, które lubimy. Owady i inni mieszkańcy skorzystają z tego, co posadziliśmy i przy okazji zapylą nasze rośliny, żeby wydały piękny plon.
# Eko dom, eko rodzina, eko świat.
Czy zbudowanie eko domu jest trudne i kosztuje więcej? Moim zdaniem nie. Owszem trzeba się nieco bardziej wysilić podczas projektowania i budowy domu, ale później nasze wysiłki zwrócą się w postaci komfortu mieszkania i niskich opłat za wodę, prąd, gaz i inne media. Musimy zdać sobie sprawę, że każdy z nas ma wpływ na otaczający świat. Jeśli sami, lokalnie, zadbamy o to co mamy to będzie nam się żyło lepiej i przyjemniej. Będziemy mieli mniejszy wpływ na degradację środowiska i mniej zniszczony świat zostawimy naszym dzieciom i wnukom. Czasem trzeba tak niewiele, żeby zmienić tak dużo.
Inne ciekawe wpisy, które warto przeczytać
