Wentylacja mechaniczna z rekuperatorem to skuteczna obrona przed SMOG-iem

Sezon grzewczy, czyli średnio 5-6 miesięcy w roku to okres, kiedy w powietrzu pełno jest trujących substancji. Niejednokrotnie dopuszczalne normy ich stężenia przekraczane są o kilkaset procent. Nie ma czym oddychać. Kaszlemy, dusimy się, chorujemy na zapalenie płuc i oskrzeli. Czy jest możliwość, żeby gdzieś się zaszyć i móc oddychać pełną piersią? Czy w swoim własnym domu możemy czuć się bezpiecznie?

Kiedy piszę ten wpis, w kalendarzu mamy 11 stycznia 2017 roku. To kolejny dzień ze smogiem. Normy stężenia pyłów PM10 i PM2.5 od kilku dni przekroczone są o kilkaset procent. Na szczęście zaczyna wiać wiatr i smog wkrótce zniknie ale z pewnością niedługo powróci znów. Kiedy jest zimno, nie ma wiatru a wszystkie piece i kominki pracują z pełną mocą, we wdychanym powietrzu pełno jest pyłów i innych trujących substancji, które po woli nas wykańczają. Sami je produkujemy spalając śmieci, plastiki, odpady i wszystko, co nam w ręce wpadnie. Nawet niewłaściwe spalanie węgla i drewna przyczynia się do powstawania smogu. Na chwilę mamy w domu ciepło, ale konsekwencje naszego głupiego postępowania będziemy odczuwać do końca życia. Nieumiejętne palenie węglem i przepuszczanie przez kominy zawartości koszy na śmieci przyspiesza nasze zejście z tego świata. Obudźmy się, bo w przeciwnym razie sami się udusimy.

W okresie, kiedy za oknem panoszy się smog, lekarze, radio i telewizja apelują, żeby nie wychodzić z domów, jeśli nie potrzeba, unikać spacerów i wysiłku fizycznego na zewnątrz. Im mniej zatrutego powietrza wchłoniemy tym lepiej.

Ale czy w swoim domu możemy czuć się w pełni bezpiecznie? Czy powietrze, którym oddychamy, nie jest skażone? Czy w swoim fotelu możemy oddychać pełną piersią?

Na te pytania odpowiem w dalszej części wpisu. Najpierw jednak spróbuję odpowiedzieć na pytanie co to jest ten smog i dlaczego jest taki groźny?

Co to jest SMOG?

Słowo smog powstało z połączenia dwóch słów: smoke (dym) i fog (mgła). Jest to niekorzystne i nienaturalne zjawisko atmosferyczne polegające na tym, że występuje bezwietrzna pogoda, mgła oraz mamy do czynienia ze znacznym zanieczyszczeniem powietrza wskutek działalności człowieka. Zjawisko to występuje najczęściej w dużych miastach oraz w porze jesienno-zimowej, kiedy pracują domowe kotłownie.

Kiedy nie ma wiatru, w powietrzu, którym oddychamy, znajduje się wszystko to, co wydostaje się z kominów naszych domów i zakładów przemysłowych oraz z rur wydechowych samochodów i statków. Główne zanieczyszczenia powietrza opisałem już we wpisie:

Palisz śmieci w piecu? – prosisz się o wysoką karę finansową i prawdopodobnie umrzesz na raka razem ze swoimi dziećmi, wnukami i sąsiadami

Czy we własnym domu możemy schować się przed smogiem?

„Świeże” powietrze do naszego domu dostaje się przez wentylację. To ona odpowiada za usunięcie z pomieszczeń zużytego, ciepłego powietrza i dostarczenie „świeżego” powietrza z zewnątrz. Ale instalacje wentylacji możemy podzielić na co najmniej dwie grupy. Grawitacyjną i mechaniczną.

W przypadku wentylacji grawitacyjnej ciepłe, zużyte powietrze ulatuje kominem/kominami wentylacyjnymi na zewnątrz a świeże, zimne, wpływa do domu przez wszelkie nieszczelności, nawiewniki i np. uchylone okna i drzwi. Tyle tylko, że jeśli to powietrze jest zanieczyszczone drobinkami pyłu, których rozmiary mierzymy w mikrometrach, to z łatwością mogą się one przedostać przez te nieszczelności i okna i nawet w swoim domu będziemy je wdychać. Owszem, będzie ich mniej, bo część zostanie na uszczelkach w oknie, część opadnie na podłogę, osiądzie na ścianach, ale nie wszystko. Niewielką ich część i tak wciągniemy nosem do swoich płuc. Kiedy za oknem jest smog najlepiej jest nie otwierać okien, nie wietrzyć mieszkań bo takim działaniem narobimy sobie więcej szkody niż pożytku.

Trochę inaczej sprawy się mają w przypadku wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, czyli z rekuperatorem. W tym przypadku za wymianę powietrza w domu odpowiada rekuperator wyposażony w wymiennik ciepła i wentylatory. Jeden z nich usuwa zużyte powietrze z domu a drugi dostarcza powietrze z zewnątrz do pomieszczeń. Między wentylatorami a wymiennikiem ciepła są jeszcze filtry, które dbają o czystość powietrza. I to na tych filtrach zostają wszystkie (ponad 90%) zanieczyszczenia, jakie są w powietrzu na zewnątrz. Wciągane do rekuperatora powietrze jest filtrowane, ogrzewane i wtłaczane do domu. Dzięki temu nie ma w nim tych wszystkich pyłów, sadzy i innego świństwa, jakie wisi w powietrzu. W domach i innych budynkach, w których jest wentylacja mechaniczna z rekuperatorem możemy oddychać czystym powietrzem. Oczywiście pod warunkiem, że dbamy o regularną wymianę filtrów, które utrzymują w dobrej kondycji wymiennik ciepła i oczyszczają wpadające do domu powietrze.

Tak wyglądają filtry w rekuperatorze po kilku tygodniach od wymiany. Dla porównania między filtrami znajduje się kartka papieru. Nowy filtr jest biały jak ten papier. To, co zostaje na filtrach to zanieczyszczenia z kominów i samochodów. Gdybym nie miał wentylacji mechanicznej, to ten cały syf i brud znalazłby się w domu, osiadł na firankach, ścianach , meblach i przedostał się do naszych płuc.

W rekuperatorze, który używam, zaleca się wymianę filtrów co 26 tygodni. Zimą należy to robić zdecydowanie częściej. Przynajmniej raz na 1-2 miesiące. Tylko wtedy będą one w stanie skutecznie oczyścić powietrze i zapewnić odpowiednią wydajność wentylacji. Wymiana filtrów nie jest specjalnie skomplikowana, chyba, że sam rekuperator stoi w trudno dostępnym miejscu.

Odzysk ciepła i oczyszczanie powietrza to dwie najważniejsze zalety wentylacji mechanicznej. Zimą, kiedy smog pojawia się często, mieszkańcy domów z wentylacją mechaniczną mogą czuć się bezpiecznie. W swoich domach mogą oddychać pełną piersią bo powietrze jest czyste i wolne od zanieczyszczeń. Muszą tylko pamiętać o regularnej wymianie filtrów.

Ile kosztuje wymiana filtrów w rekuperatorze?

Jak wspominałem, zimą, filtry w rekuperatorze proponuję wymieniać raz na 8 tygodni. Jeśli mieszkasz w miejscu, w którym powietrze jest mocno zanieczyszczone to nawet częściej.

Wkłady filtrujące można kupić w sklepach internetowych lub u sprzedawców rekuperatorów. Dobrym miejscem jest również znany portal aukcyjny. Gotowe filtry to koszt około 50 zł i zależy on on modelu rekuperatora.

Jeszcze inną możliwością jest zakupienie tkaniny filtracyjnej i wykonanie filtrów samodzielnie. Metr kwadratowy tkaniny filtracyjnej normy G4 kosztuje około 6 zł. Można z niego wykonać kilka wkładów filtrujących. A przy tak niskich kosztach to można je wymieniać nawet co miesiąc. Wystarczy wpisać w wyszukiwarce tkanina filtracyjna G4 i po chwili otrzymamy kilkanaście ofert. Można także zastosować bardziej dokładną matę filtracyjną klasy F lub H, ale wtedy trzeba się liczyć ze znacznym zwiększeniem oporów przepływu powietrza. Trzecia opcja, to kupienie maty z wkładem węglowym, takiej jak np. do okapu kuchennego i z niej wykonanie wkładu filtrującego do rekuperatora. Trzeba tylko dobrać odpowiedni jej rozmiar.

Samodzielne wykonanie filtrów do rekuperatora pozwoli na spore oszczędności bez obniżenia jakości filtrowania powietrza

O filtry w rekuperatorze trzeba dbać. Mają one wpływ na jakość powietrza jakim oddychamy w domu, na pracę centrali wentylacyjnej oraz jej sprawność. Jeśli filtr będzie mocno zabrudzony to „mądrzejszy” rekuperator może się wyłączyć a tańszy model może ulec uszkodzeniu. Czy warto ryzykować dla tych kilkunastu złotych?

Jeśli ktoś z was jest na etapie budowy domu i zastanawia się, czy wydać trochę grosza i zamontować wentylację mechaniczną z rekuperatorem to nie powinien już mieć wątpliwości. SMOG będzie coraz częstszym zjawiskiem a jeśli chcesz, przynajmniej w swoim domu, oddychać pełną piersią to powinieneś skorzystać z dobrodziejstwa takiej instalacji. Mało nie kosztuje ale wydane pieniądze zwrócą się w niższych kosztach ogrzewania oraz w lepszym zdrowiu. A to rzecz bezcenna.

Wentylację mechaniczną którą mam zamontowaną u siebie w domu opisałem już na blogu we wpisach:

Klasyfikacja filtrów powietrza.

Klasa filtru	Zastosowanie	Zatrzymywane zanieczyszczenia	Szacunkowa sprawność
G1 Filtry do wychwytywania dużych cząstek pyłu. Skuteczne dla cząstek o wymiarach ≥ 10 μm wg normy EN 779	filtr wstępny w centrali	owady, włókna (np. bawełniane), piasek, liście, włókna tekstylne, włosy,lotny popiół, krople wody	~ 65 %
G2, G3 Filtry do wychwytywania dużych cząstek pyłu. Skuteczne dla cząstek o wymiarach ≥ 10 μm wg normy EN 779	filtr wstępny przed filtrem wyższej klasy nawiew do pomieszczeń bez specjalnych wymagań co do czystości powietrza kurtyny powietrzne klimatyzatory i klimakonwektory (fan-coile)	większe pyłki kwiatowe	~ 65 ÷ 90 %
G4 Filtry do wychwytywania dużych cząstek pyłu. Skuteczne dla cząstek o wymiarach ≥ 10 μm wg normy EN 779	filtr wstępny przed filtrem dokładnym	większe pyłki kwiatowe, gruby pył metalurgiczny, zadymienie, mgła	~ 90 %
F5 Filtry do wychwytywania drobnego pyłu. Skuteczne dla cząstek o wymiarach ≥ 1 μm wg normy EN 779	nawiew do pomieszczeń o niskim stopniu zanieczyszczenia powietrza	pyłki kwiatowe, gruby pył metalurgiczny, (ograniczona skuteczność dla dymu, sadzy, mgły olejowej), zarodniki, pył cementowy, pigmenty lub zawiesina w procesie sedymentacji	~ 40 ÷ 80 %
F6 Filtry do wychwytywania drobnego pyłu. Skuteczne dla cząstek o wymiarach ≥ 1 μm wg normy EN 779		pyłki kwiatowe, gruby pył metalurgiczny, (ograniczona skuteczność dla dymu, sadzy, mgły olejowej)
F7 Filtry do wychwytywania drobnego pyłu. Skuteczne dla cząstek o wymiarach ≥ 1 μm wg normy EN 779	filtr wtórny w centralach klimatyzacyjnych: biura, pomieszczenia komputerowe, pomieszczenia przeznaczone dla stałego przebywania ludzi, etc.	wszystkie rodzaje pyłu, sadze, mgła olejowa, zarodniki grzybów, częściowa skuteczność dla dymu tytoniowego i bakterii, większe konglomeraty sadzy, pyły przemysłowe o charakterze pylico-twórczym	~ 80 ÷ 90 %
F8 Filtry do wychwytywania drobnego pyłu. Skuteczne dla cząstek o wymiarach ≥ 1 μm wg normy EN 779	systemy klimatyzacyjne dla pomieszczeń czystych takich jak sale operacyjne, przemysł farmaceutyczny, optyczny, elektroniczny, przedsionki pomieszczeń do sterylizacji i sal operacyjnych sterylnych	wysoka skuteczność dla sadzy, mgły olejowej, bakterii, częściowa skuteczność dla dymu tytoniowego( frakcje gorące), dymy tlenków metali (frakcje wysoko lotne), dymy olei	~ 85 ÷ 99,92 %
F9 Filtry do wychwytywania drobnego pyłu. Skuteczne dla cząstek o wymiarach ≥ 1 μm wg normy EN 779	stosowany jako ostatni stopień filtracji w systemach wentylacji i klimatyzacji pomieszczeń o wysokich wymaganiach czystości powietrza ( np. szpitale, apteki, przemysł spożywczy, kabiny lakiernicze, kabiny suszarnicze) i w systemach wentylacyjnych pomieszczeń o bardzo wysokich wymaganiach czystości powietrza przed filtrami wysokoskutecznymi	wysoka skuteczność dla sadzy, mgły olejowej, bakterii, częściowa skuteczność dla dymu tytoniowego( frakcje gorące), dymy tlenków metali (frakcje wysoko lotne), dymy olei
H10 H11 H12	stosowane jako ostatni stopień filtracji w systemach wentylacji i klimatyzacji pomieszczeń czystych (np. sterylne sale operacyjne,produkcja leków i surowic, produkcja taśm filmowych i magnetycznych, pomieszczenia produkcji mikroelektroniki, produkcja optyki)	wysoka skuteczność dla bakterii dymu tytoniowego, wszystkich rodzajów dymów i aerozoli
H13 H14	stosowane jako ostatni stopień filtracji w systemach wentylacji i klimatyzacji pomieszczeń czystych (np. sterylne sale operacyjne,produkcja leków i surowic, produkcja taśm filmowych i magnetycznych, pomieszczenia produkcji mikroelektroniki, produkcja optyki)	wysoka skuteczność dla bakterii, pyłu radioaktywnego, dymu tytoniowego, wszystkich rodzajów dymu i aerozoli, dobra skuteczność dla większych wirusów, kłęby kurzu
U15 U16 U17	stosowane jako ostatni stopień filtracji w systemach wentylacji i klimatyzacji pomieszczeń czystych (np. sterylne sale operacyjne,produkcja leków i surowic, produkcja taśm filmowych i magnetycznych, pomieszczenia produkcji mikroelektroniki, produkcja optyki)	wysoka skuteczność dla bakterii, pyłu radioaktywnego, dymu tytoniowego, wszystkich rodzajów dymu i aerozoli, dobra skuteczność dla większych wirusów