Palenie śmieci - czy strażnik miejski ma prawo sprawdzić, czym palisz w piecu?

Facebook Tweet Pin

Straż Miejska to bardzo kontrowersyjna formacja. Kojarzy nam się głównie z fotoradarami i łupieniem kierowców za niewłaściwe parkowanie. Ale poza tymi, dla nas nieprzyjemnymi obowiązkami, strażnicy miejscy mają jeszcze jedno zadanie. Wyłapywać trucicieli i karać tych, którzy spalają w swoich piecach śmieci. I bardzo dobrze.

O konsekwencjach zdrowotnych palenia śmieciami w piecu pisałem już na blogu. Przeczytaj wpis Palisz śmieci w piecu? – prosisz się o wysoką karę finansową i prawdopodobnie umrzesz na raka razem ze swoimi dziećmi, wnukami i sąsiadami i zobacz, czym grozi wdychanie dymu ze śmieci. Jeśli zdarzyło ci się spalać śmieci, to po lekturze tego wpisu zastanowisz się dwa razy, zanim dorzucisz do pieca trochę plastiku.

Przeglądając fora internetowe, przysłuchując się rozmowom podczas rodzinnych obiadów często można usłyszeć, że strażnik miejski nie ma prawa wejść na naszą posesję. Że nie może grzebać w naszych śmieciach, zaglądać do pieca i karać nas za to, że oszczędzamy i palimy śmieciami. Chyba, że mu na to pozwolimy. Niestety, ale nie jest to prawdą. Każde działanie straży miejskiej poparte jest właściwymi zapisami w prawie. Jeśli go nie znamy, to wydaje nam się, że mamy rację. Ale tylko nam się wydaje.

Co więcej, nie tylko Straż Miejska może to zrobić. Także Policja, Straż Graniczna a nawet Straż Leśna może wejść bez proszenia się o zgodę na naszą posesję i przeprowadzić kontrolę. Wystarczy, że ma ku temu powody.

Kontrole strażników miejskich nasilają się w miesiącach jesienno-zimowych, kiedy uruchamiamy ogrzewanie. Związane jest to z wysokim zanieczyszczeniem powietrza i nie ukrywajmy, spalaniem śmieci w domowych piecach. Kontrole wynikają zazwyczaj z informacji przekazanych przez sąsiadów lub z obserwacji „podejrzanych posesji”. Jeśli strażnicy będąc na patrolu zauważą gęsty, ciemny lub pomarańczowy dym z komina i poczują zapach spalanego plastiku to nie zawahają się interweniować i przeprowadzić kontrolę. I nie ważne, czy będzie to dom prywatny, zakład pracy czy warsztat samochodowy. Każdy traktowany jest na równi z innymi.

Czy strażnik gminny/miejski może wejść na naszą posesję, do naszego domu i przeprowadzić kontrolę, np. pieca, kotłowni lub piwnicy?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba najpierw wiedzieć, co to jest Straż Miejska, kto ją powołuje i do jakich celów.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.o strażach gminnych mówi, że:

Art. 1. 1. Do ochrony porządku publicznego na terenie gminy może być utworzona samorządowa umundurowana formacja – straż gminna, zwana dalej „strażą”.

2. Straż spełnia służebną rolę wobec społeczności lokalnej, wykonując swe zadania z poszanowaniem godności i praw obywateli.

Art. 2. 1. Rada gminy może utworzyć straż gminną.

2. Rada gminy tworzy straż po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego (Stołecznego) Policji, o czym zawiadamia wojewodę. W przypadku nieotrzymania opinii, rada gminy może utworzyć straż po upływie 14 dni od dnia przedstawienia wniosku o wydanie opinii.

3. W gminach, w których organem wykonawczym jest burmistrz (prezydent miasta), straż nosi nazwę „straż miejska”.

Art. 5. Koszty związane z funkcjonowaniem straży są pokrywane z budżetu gminy.

Art. 7. 1. Strażą kieruje komendant, zatrudniany na podstawie umowy o pracę przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta), po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego (Stołecznego) Policji. W przypadku nieotrzymania opinii wójt, burmistrz (prezydent miasta) może zatrudnić komendanta po upływie 14 dni od dnia przedstawienia wniosku o wydanie opinii.

2. Przełożonym Komendanta jest wójt, burmistrz (prezydent miasta).

Art. 11. 1. Do zadań straży należy w szczególności:

1) ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych;
2) czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego – w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym;
2a) kontrola publicznego transportu zbiorowego – w zakresie określonym w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13 i Nr 228, poz. 1368);
3) współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń;
4) zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przybycia właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości, świadków zdarzenia;
5) ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej;
6) współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez publicznych;
7) doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób;
8) informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie i uczestnictwo w działaniach mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi;
9) konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych dla potrzeb gminy.

Art. 12. 1. Strażnik wykonując zadania, o których mowa w art. 10 i 11, ma prawo do:
1) udzielania pouczeń, zwracania uwagi, ostrzegania lub stosowania innych środków oddziaływania wychowawczego;
2) legitymowania osób w uzasadnionych przypadkach w celu ustalenia ich tożsamości;
3) ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia i niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej jednostki Policji;

3a) dokonywania kontroli osobistej, przeglądania zawartości podręcznych bagaży osoby:
a) w przypadku istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary,
b) w związku z wykonywaniem czynności określonych w ust. 1 pkt 3,
c) w związku z wykonywaniem czynności określonych w art. 11 pkt 7, jeśli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że osoba, wobec której czynności te są podejmowane, posiada przy sobie niebezpieczne przedmioty dla życia lub zdrowia ludzkiego;
4) nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie przewidzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia;
5) dokonywania czynności wyjaśniających, kierowania wniosków o ukaranie do sądu; oskarżania przed sądem i wnoszenia środków odwoławczych – w trybie i zakresie określonych w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia;
6) usuwania pojazdów i ich unieruchamiania przez blokowanie kół w przypadkach, zakresie i trybie określonych w przepisach o ruchu drogowym;
7) wydawania poleceń;
8) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych;
9) zwracania się, w nagłych przypadkach, o pomoc do jednostek gospodarczych, prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej oraz organizacji społecznych, jak również do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy na zasadach określonych w ustawie o Policji;
10) (uchylony).

1a. Straż w toku wykonywania czynności, o których mowa w ust. 1 i art. 11 ust. 2, ma obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka. Czynności te powinny być wykonywane w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste osoby, wobec której zostają podjęte.
1b. Z czynności, o których mowa w ust. 1, na wniosek osoby kontrolowanej, sporządza się protokół.

Art. 21. 1. Strażnik podczas wykonywania czynności służbowych jest obowiązany nosić umundurowanie, legitymację służbową, znak identyfikacyjny oraz emblemat gminny.

Art. 22. Strażnik przy wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 12, jest obowiązany przedstawić się imieniem i nazwiskiem, a ponadto na żądanie osoby, której czynności te dotyczą, okazać legitymację służbową w sposób umożliwiający odczytanie i zanotowanie nazwiska strażnika oraz organu, który wydał legitymację.

To najważniejsze fragmenty z ustawy o Straży Gminnej. Pełny tekst możesz pobrać na końcu wpisu.

Jak widzisz, strażnik miejski ma szerokie uprawnienia. Może nawet, w uzasadnionych przypadkach przekopać nasz samochód, bagaż podręczny a nawet dokonać kontroli osobistej.

Ale wracając do tematyki kontroli naszych posesji. Uprawnienia do kontroli naszych kotłowni daje straży miejskiej ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska. Pełny tekst tej ustawy możesz pobrać na końcu wpisu. Najważniejszy jest Art. 379, który mówi, że:

Art. 379. 1. Marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawują kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością tych organów.
2. Organy, o których mowa w ust. 1, mogą upoważnić do wykonywania funkcji kontrolnych pracowników podległych im urzędów marszałkowskich, powiatowych, miejskich lub gminnych lub funkcjonariuszy straży gminnych.

3. Kontrolujący, wykonując kontrolę, jest uprawniony do:

1) wstępu wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem przez całą dobę na teren nieruchomości, obiektu lub ich części, na których prowadzona jest działalność gospodarcza, a w godzinach od 6 do 22 – na pozostały teren;

2) przeprowadzania badań lub wykonywania innych niezbędnych czynności kontrolnych;

3) żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego;

4) żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyką kontroli.

4. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, starosta, marszałek województwa lub osoby przez nich upoważnione są uprawnieni do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie środowiska.

5. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, starosta lub marszałek województwa występują do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań będących w jego kompetencji, jeżeli w wyniku kontroli organy te stwierdzą naruszenie przez kontrolowany podmiot przepisów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, że takie naruszenie mogło nastąpić, przekazując dokumentację sprawy.

6. Kierownik kontrolowanego podmiotu oraz kontrolowana osoba fizyczna obowiązani są umożliwić przeprowadzanie kontroli, a w szczególności dokonanie czynności, o których mowa w ust. 3.

Art. 380. 1. Z czynności kontrolnych kontrolujący sporządza protokół, którego jeden egzemplarz doręcza kierownikowi kontrolowanego podmiotu lub kontrolowanej osobie fizycznej.
2. Protokół podpisują kontrolujący oraz kierownik kontrolowanego podmiotu lub kontrolowana osoba fizyczna, którzy mogą wnieść do protokołu zastrzeżenia i uwagi wraz z uzasadnieniem.

3. W razie odmowy podpisania protokołu przez kierownika kontrolowanego podmiotu lub kontrolowaną osobę fizyczną kontrolujący umieszcza o tym wzmiankę w protokole, a odmawiający podpisu może, w terminie 7 dni, przedstawić swoje stanowisko na piśmie wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta, staroście lub marszałkowi województwa.

Jak widzisz, strażnik miejski może wejść na teren naszej posesji, bez pytania o zgodę, w godzinach od 6:00 rano do 22:00 wieczorem i skontrolować, czym palimy w piecu. Jeśli chodzi o firmy, to może to zrobić o każdej porze dnia i nocy. A jeśli mamy działalność gospodarczą zarejestrowaną w domu to podpadamy pod ten zapis.

Co straznik miejski musi zrobić, zanim rozpocznie kontrolę naszej posesji?

Strażnik przy wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 12, jest obowiązany :

nosić umundurowanie, legitymację służbową, znak identyfikacyjny oraz emblemat gminny,
przedstawić się imieniem i nazwiskiem,
na żądanie osoby, której czynności te dotyczą, okazać legitymację służbową w sposób umożliwiający odczytanie i zanotowanie nazwiska strażnika oraz organu, który wydał legitymację,
podać powód kontroli.

Czy możemy nie zgodzić się na taką kontrolę?

Strażnik miejski ma uprawnienia do użycia środków przymusu bezpośredniego podczas interwencji, ale w przypadkach podejrzenia spalania śmieci raczej nie będzie nas skuwał kajdankami. Możemy powiedzieć, że nie palimy śmieciami i że w tej chwili nie wyrażamy zgody na kontrolę. Musimy się jednak liczyć z konsekwencjami takiego działania. Po pierwsze, na pewno będziemy musieli udowodnić, że taka kontrola nie mogła być przeprowadzona i że nie spalamy śmieci. Wszystko to będziemy musieli przedstawić w siedzibie straży miejskiej, a to będzie nas kosztowało sporo czasu i nerwów.

Po drugie, możemy zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej. Zgodnie z art. 225 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r. Nr 88 poz. 553 ze zm.), kto osobie uprawnionej do przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony środowiska lub osobie przybranej jej do pomocy udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Jak widzisz, przeszkadzanie, uniemożliwianie przeprowadzenia kontroli strażnikom miejskim może wpakować cię do więzienia, nawet na 3 lata.

Jakie kary czekają osoby, które spalają śmieci?

Jeśli zostaniesz przyłapany na paleni śmieci możesz:

Zostać pouczony i przywołany do porządku. Oczywiście, masz przestać truć sąsiadów.
Może zostać na ciebie nałożona kara pieniężna, mandat od 20 zł do 500 zł lub kara grzywny. A to określone jest w ustawie z dnia 14 grudnia 2012 roku o odpadach.

Art. 191. Kto, wbrew przepisowi art. 155, termicznie przekształca odpady poza spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów podlega karze aresztu albo grzywny.

W kodeksie wykroczeń wskazano, że kara aresztu trwa najkrócej 5, a najdłużej 30 dni i wymierza się ją w dniach. Natomiast karę grzywny wymierza się w wysokości od 20 zł do 5000 zł, chyba że ustawa stanowi inaczej. Karę grzywny w wymiarze maksymalnym oraz kary aresztu wymierza sąd. Wykroczenie to jest powszechne i może popełnić je każdy i trudno mówić tutaj o nieumyślności.

Natomiast jeżeli w wyniku spalania poza spalarniami lub współspalarniami odpadów występuje zagrożenie życia lub zdrowia albo pogorszenie stanu powietrza, sprawca odpowiada za przestępstwo określone w art. 183 kodeksu karnego. Karą wówczas jest kara pozbawiania wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Jak straż miejska sprawdza, czy palimy śmieci?

Temperatura spalania w domowych piecach lub kotłowniach wynosi od 200 do 500 stopni Celsjusza. Temperatura w spalarniach odpadów wynosi od 800 do 1200 stopni. Im wyższa temperatura spalania, tym proces ten przebiega sprawniej, a do środowiska przedostaje się mniej substancji szkodliwych mogących mieć wpływ na życie i zdrowie okolicznych mieszkańców. Wydobywający się z komina dym w kolorze bladopomarańczowym lub w różnych odmianach czerwieni świadczy o wrzucaniu do pieca różnego rodzaju śmieci (plastiki, obierki, stare ubrania). Jeżeli dym z komina jest w kolorze czarnym albo białym może to oznaczać, iż w piecu spalane są węgiel albo drewno, ale niestety w sposób niewłaściwy. Wydobywający się z komina dym uwidacznia co spalamy, a za spalanie śmieci w piecach domowych grożą surowe konsekwencje prawne.

Straż miejska przeprowadzi kontrolę, kiedy otrzyma zgłoszenie o podejrzeniu spalania śmieci. Najczęściej zgłoszenia pochodzą o sąsiadów, którzy mają dość sąsiada-truciciela.

Bardzo często też, w dzielnicach gdzie jest dużo domów jednorodzinnych, pojawiają się patrole straży miejskiej. Sprawdzają oni, co wydobywa się z komina i w razie podejrzenia spalania śmieci interweniują.

Idąc z duchem czasu, Straż Miejska może skorzystać np. z pomocy dronów i „z góry” sprawdzić, gdzie z komina wydobywa się kolorowy dym. Po namierzeniu konkretnego budynku, podjęcie interwencji jest kwestią kilkudziesięciu minut a dowody na spalanie śmieci są nie do podważenia.

Kiedy strażnik miejski podejmuje działania kontrolne, może :

wejść do kotłowni i sprawdzić, czy nie ma w niej śmieci przygotowanych do spalenia
zajrzeć do pieca i zweryfikować, czy nie palą się w nim śmieci
sprawdzić, czy przekazujemy śmieci odpowiednim służbom, czy pojemnik mamy tylko „dla zasady”
pobrać próbkę popiołu
pobrać próbkę sadzy z pieca lub komina

Na podstawie takich działań określa się, czy właściciel posesji spala śmieci. Najczęściej strażnicy korzystają z pierwszych dwóch możliwości. Próbki pobierane są rzadko i tylko w niektórych gminach, bo koszt ich badania jest wysoki i zaczyna się od 500 zł. Jeśli okaże się, że w pobranej próbce nie ma spalonych śmieci, koszt badania ponosi urząd gminy/miasta. Jeśli jednak okaże się, że badanie potwierdziło spalanie śmieci, winowajca zostanie ukarany stosownie do wykroczenia i będzie musiał pokryć koszty badania pobranej próbki.

Podsumowanie tematu Straży Miejskiej i kontroli kotłowni

Straż Miejska jest powołana przez Radę Gminy, czyli radnych wybranych przez mieszkańców. A to oznacza, że także przez nas samych.
Straż Miejska może wejść na naszą posesję bez pytania o zgodę i przeprowadzić kontrolę, w godzinach 6:00-22:00, jeśli ma ku temu uzasadnione powody. Na teren firmy może wejść o każdej porze dnia i nocy. A podejrzenie spalania śmieci to wystarczający ku temu powód.
Jeśli zostaniemy złapani na paleniu śmieci to możemy zostać pouczeni, otrzymać mandat w kwocie od 20 zł do 500 zł lub ukarani grzywną do 5000 zł. Możemy też trafić do więzienia na maksymalnie 30 dni.
Możemy nie zgodzić się na przeprowadzenie kontroli lub ją uniemożliwić, ale wtedy zostaniemy wezwani do złożenia wyjaśnień i trafić za kratki nawet na 3 lata.
Straż Miejska może sprawdzić naszą kotłownię, piec, a także pobrać próbki sadzy i popiołu. Jeśli badanie próbek potwierdzi, że spalaliśmy śmieci, możemy być zobligowani do pokrycia kosztów badania.
Jeśli mamy sąsiada, który spala śmieci, to nie musimy czekać na interwencję służb miejskich. Zgodnie z Ustawą – Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku, sami możemy podjąć działania i złożyć w sądzie pozew przeciwko uciążliwemu sąsiadowi. Musimy tylko mieć odpowiednio silne dowody na popełnienie przestępstwa, którym jest spalanie śmieci.

Odpowiedzialność w ochronie środowiska

DZIAŁ I

Odpowiedzialność cywilna

Art. 322. Do odpowiedzialności za szkody spowodowane oddziaływaniem na środowisko stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.
Art. 323. 1. Każdy, komu przez bezprawne oddziaływanie na środowisko bezpośrednio zagraża szkoda lub została mu wyrządzona szkoda, może żądać od podmiotu odpowiedzialnego za to zagrożenie lub naruszenie przywrócenia stanu zgodnego z prawem i podjęcia środków zapobiegawczych, w szczególności przez zamontowanie instalacji lub urządzeń zabezpieczających przed zagrożeniem lub naruszeniem; w razie gdy jest to niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, może on żądać zaprzestania działalności powodującej to zagrożenie lub naruszenie.
2. Jeżeli zagrożenie lub naruszenie dotyczy środowiska jako dobra wspólnego, z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1, może wystąpić Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, a także organizacja ekologiczna.

Śmieci nie warto i nie wolno palić w domowych piecach. Trujemy sami siebie, swoje dzieci, wnuki, sąsiadów i otaczające nas środowisko. Niszczymy piec i komin, narażamy się na wysokie kary pieniężne, pobyt w więzieniu i wykluczenie społeczne. Za odbieranie śmieci i tak płacimy, więc po co je spalać? Kochasz swoich najbliższych, kochasz dzieci? Nie bądź idiotą, nie spalaj śmieci.

Przeczytaj pierwszą część wpisów o paleniu śmieci i zobacz, jaki to ma wpływ na Twoje zdrowie i życie.

Palisz śmieci w piecu? – prosisz się o wysoką karę finansową i prawdopodobnie umrzesz na raka razem ze swoimi dziećmi, wnukami i sąsiadami

Jeśli coś pomyliłem, przekręciłem lub pominąłem to proszę o informacje, poprawię wpis, żeby był w 100% zgodny z prawdą.

Pliki do pobrania: