Komfort termiczny to stan, w którym człowiek czuje, że jego organizm znajduje się w stanie zrównoważonego bilansu cieplnego, tzn. nie odczuwa ani ciepła ani zimna. Każdy człowiek jest inny. Jednemu wystarcza 20 stopni Celsjusza a inni lubią, kiedy w domu jest stopni 25. Tylko, czy takie wartości temperatur są dla nas zdrowe i czy dobrze się wtedy czujemy? W domu jest kilka stref, w których, dla naszego dobrego samopoczucia, powinniśmy mieć różne wartości temperatur. Tym razem podpowiem, jakie temperatury powinny być w najważniejszych pomieszczeniach w naszym domu.
Sezon grzewczy trwa w Polsce około 6 miesięcy. W tym okresie w ruch idą wszelkiej maści urządzenia grzewcze, które mają za zadanie podnieść temperaturę w domu/mieszkaniu do wartości nam odpowiadającej. Ale dla każdego z nas wartość ta może być inna. Jedni lubią chłód i dla nich komfortową temperaturą są wartości w okolicy 20 stopni Celsjusza. Druga strona barykady to osoby ciepłolubne, które na termometrach preferują wartość około 25 stopni Celsjusza. Co człowiek to inne wymagania. Kiedy jest zbyt zimno, to marzniemy, musimy się grubo ubierać i chcemy jak najszybciej schować się pod grubą kołdrą. Kiedy jest zbyt gorąco, to ciężko jest nam oddychać, czujemy się rozdrażnieni lub senni, wysychają śluzówki oka i nos. I tak źle i tak niedobrze.
Co ważne, im wyższa temperatura w domu, tym więcej płacimy za ogrzewanie. Szacunkowo można powiedzieć, że każdy jeden stopień więcej na termometrach to wzrost rachunków o 5%. Czyli osoby, które wolą chłód zapłacą za ogrzewanie o 25% mniej niż ciepłolubni mieszkańcy naszej planety.
Jak więc dobrać tą odpowiednią temperaturę? Czy jest ona gdzieś określona i ile ona wynosi?
Wzorcowe, optymalne temperatury w pomieszczeniach, które przyjmuje się do obliczeń budowlanych związanych z zapotrzebowaniem pomieszczeń na ciepło określa precyzyjnie prawo budowlane.
Warunki techniczne (budynki), Dział IV wyposażenie techniczne budynków, Rozdział IV Instalacje, paragraf 134 mówi, że:
- Instalacje i urządzenia do ogrzewania budynku powinny mieć szczytową moc cieplną określoną zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi obliczania zapotrzebowania na ciepło pomieszczeń, a także obliczania oporu cieplnego i współczynnika przenikania ciepła przegród budowlanych.
- Do obliczania szczytowej mocy cieplnej należy przyjmować temperatury obliczeniowe zewnętrzne zgodnie z Polską Normą dotyczącą obliczeniowych temperatur zewnętrznych, a temperatury obliczeniowe ogrzewanych pomieszczeń – zgodnie z poniższą tabelą:
| Temperatury obliczeniowe*) | Przeznaczenie lub sposób wykorzystywania | Przykłady pomieszczeń |
| +5°C | – nieprzeznaczone na pobyt ludzi,
– przemysłowe – podczas działania ogrzewania dyżurnego (jeżeli pozwalają na to względy technologiczne) |
magazyny bez stałej obsługi, garaże indywidualne, hale postojowe (bez remontów), akumulatornie, maszynownie i szyby dźwigów osobowych |
| +8°C | – w których nie występują zyski ciepła, a jednorazowy pobyt osób znajdujących się w ruchu i w okryciach zewnętrznych nie przekracza 1 h, | klatki schodowe w budynkach mieszkalnych, |
| – w których występują zyski ciepła od urządzeń technologicznych, oświetlenia itp., przekraczające 25 W na 1 m3 kubatury pomieszczenia | hale sprężarek, pompownie, kuźnie, hartownie, wydziały obróbki cieplnej | |
| +12°C | – w których nie występują zyski ciepła, przeznaczone do stałego pobytu ludzi, znajdujących się w okryciach zewnętrznych lub wykonujących pracę fizyczną o wydatku energetycznym powyżej 300 W, | magazyny i składy wymagające stałej obsługi, hole wejściowe, poczekalnie przy salach widowiskowych bez szatni, |
| – w których występują zyski ciepła od urządzeń technologicznych, oświetlenia itp., wynoszące od 10 do 25 W na 1 m3 kubatury pomieszczenia | hale pracy fizycznej o wydatku energetycznympowyżej 300 W, hale formierni, maszynownie chłodni, ładownie akumulatorów, hale targowe, sklepy rybne i mięsne | |
| +16°C | – w których nie występują zyski ciepła, przeznaczone na pobyt ludzi:
– w okryciach zewnętrznych w pozycji siedzącej i stojącej, |
sale widowiskowe bez szatni, ustępy publiczne, szatnie okryć zewnętrznych, hale produkcyjne, sale gimnastyczne, |
| – bez okryć zewnętrznych, znajdujących się w ruchu lub wykonujących pracę fizyczną o wydatku energetycznym do 300 W, | kuchnie indywidualne wyposażone w paleniska węglowe | |
| – w których występują zyski ciepła od urządzeń technologicznych, oświetlenia itp., nieprzekraczające 10 W na 1 m3 kubatury pomieszczenia | ||
| +20°C | – przeznaczone na stały pobyt ludzi bez okryć zewnętrznych, niewykonujących w sposób ciągły pracy fizycznej | pokoje mieszkalne, przedpokoje, kuchnie indywidualne wyposażone w paleniska gazowe lub elektryczne, pokoje biurowe, sale posiedzeń |
| +24°C | – przeznaczone do rozbierania, – przeznaczone na pobyt ludzi bez odzieży | łazienki, rozbieralnie-szatnie, umywalnie, natryskownie, hale pływalni, gabinety lekarskie z rozbieraniem pacjentów, sale niemowląt i sale dziecięce w żłobkach, sale operacyjne |
| *) Dopuszcza się przyjmowanie innych temperatur obliczeniowych dla ogrzewanych pomieszczeń niż jest to określone w tabeli, jeżeli wynika to z wymagań technologicznych. | ||
- Urządzenia zastosowane w instalacji ogrzewczej, o których mowa w przepisie odrębnym dotyczącym efektywności energetycznej, powinny odpowiadać wymaganiom określonym w tym przepisie.
- Grzejniki oraz inne urządzenia odbierające ciepło z instalacji ogrzewczej powinny być zaopatrzone w regulatory dopływu ciepła. Wymaganie to nie dotyczy instalacji ogrzewczej w budynkach zakwaterowania w zakładach karnych i aresztach śledczych.
- W budynku zasilanym z sieci ciepłowniczej oraz w budynku z własnym (indywidualnym) źródłem ciepła na olej opałowy, paliwo gazowe lub energię elektryczną, regulatory dopływu ciepła do grzejników powinny działać automatycznie, w zależności od zmian temperatury wewnętrznej w pomieszczeniach, w których są zainstalowane. Wymaganie to nie dotyczy budynków jednorodzinnych, mieszkalnych w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej, a także poszczególnych mieszkań oraz lokali użytkowych wyposażonych we własne instalacje ogrzewcze.
- Urządzenia, o których mowa w ust. 5, powinny umożliwiać użytkownikom uzyskanie w pomieszczeniach temperatury niższej od obliczeniowej, przy czym nie niższej niż 16°C w pomieszczeniach o temperaturze obliczeniowej 20°C i wyższej.
- Instalacje ogrzewcze zasilane z sieci ciepłowniczej powinny być sterowane urządzeniem do regulacji dopływu ciepła, działającym automatycznie, odpowiednio do zmian zewnętrznych warunków klimatycznych.
- Jeżeli zapotrzebowanie na ciepło lub sposób użytkowania poszczególnych części budynku są wyraźnie zróżnicowane, instalacja ogrzewcza powinna być odpowiednio podzielona na niezależne gałęzie (obiegi).
- W budynku, w którym w sezonie grzewczym występują okresowe przerwy w użytkowaniu, instalacja ogrzewcza powinna być zaopatrzona w urządzenia pozwalające na ograniczenie dopływu ciepła w czasie tych przerw.
- Poszczególne części instalacji ogrzewczej powinny być wyposażone w armaturę umożliwiającą zamknięcie dopływu ciepła do nich i opróżnienie z czynnika grzejnego bez konieczności przerywania działania pozostałej części instalacji.
(źródło: http://www.architektura.info/index.php/prawo/warunki_techniczne_budynki/dzial_iv_wyposazenie_techniczne_budynkow/rozdzial_4_instalacje_ogrzewcze)
Z powyższej tabeli wynika, że optymalne temperatury dla pomieszczeń w domu wynoszą odpowiednio:
- klatki schodowe – + 8 st. Celsjusza
- hole wejściowe, poczekalnie przy salach widowiskowych bez szatni, hale targowe, sklepy rybne i mięsne – + 12 st. Celsjusza
- sale gimnastyczne, kuchnie indywidualne wyposażone w paleniska węglowe – + 16 st. Celsjusza
- pokoje mieszkalne, przedpokoje, kuchnie z kuchenką gazową lub elektryczną, pokoje biurowe, sale posiedzeń – + 20 st. Celsjusza
- łazienki, sale operacyjne, natryskownie, gabinety lekarskie – + 24 st. Celsjusza
Jak widzisz, prawo budowlane uporządkowało wartości temperatur, jakie powinny obowiązywać w domu w każdym z pomieszczeń.
A jak to wygląda z medycznego punktu widzenia? Co o temperaturach w domu mówią lekarze?
Z medycznego punktu widzenia, temperatura optymalna w pomieszczeniach mieszkalnych to 22 stopnie Celsjusza. Temperatura ta zapewnia wysoki komfort termiczny i pomaga utrzymywać wilgotność w mieszkaniach na poziomie 30%. Jeśli temperatura będzie wyższa, grozi nam wysychanie śluzówek dróg oddechowych czyli utratę ochrony przed bakteriami atakującymi nasze nosy i gardła. W takiej sytuacji wskazane jest nawilżanie pomieszczeń.
Kiedy w domu mamy niemowlę, temperatura w pomieszczeniach powinna być wyższa o około 1 stopień Celsjusza, a w łazience, w której będziemy dziecko kąpać powinna wynosić 28 stopni Celsjusza. Temperatura w sypialni powinna wynosić około 20 stopni, co gwarantuje głęboki sen i lepszy wypoczynek a przy przechodzeniu z sypialni do pokoju dziennego nie powoduje szoku termicznego.
Poza odpowiednią temperaturą dla zachowania wysokiego komfortu termicznego należy w pomieszczeniach zapewnić odpowiednią wentylację i wilgotność powietrza. Bez tego ani rusz.
Co zrobić z ogrzewaniem, kiedy wyjeżdżamy na kilka dni?
Nowe instalacje C.O. zapewniają możliwość zaprogramowania pracy instalacji w cyklu tygodniowym a nawet rocznym. Nowoczesne sterowniki mogą dopasowywać temperaturę w domu w zależności od pory dnia, pory roku, dnia tygodnia a nawet tego, czy są ferie szkolne czy nie.
Kiedy nie ma nas w domu, kiedy wychodzimy do pracy, możemy zaoszczędzić na ogrzewaniu obniżając temperaturę w domu o około 2 stopnie Celsjusza. Przed naszym powrotem sterownik powinien przywrócić temperaturę do zadanego poziomu 22 stopni Celsjusza.
Nocą kiedy wszyscy śpią i kiedy powinno być chłodniej również na kilka godzin możemy obniżyć temperaturę w domu. Na godzinę przed dzwonkiem budzika sterownik powinien włączyć ogrzewanie i zapewnić nam pobudkę w ciepłym domu.
Kiedy wyjeżdżamy na Święta, ferie czy na weekend zimowy, to spokojnie możemy obniżyć temperaturę w domu do wartości 18 stopni Celsjusza. Oczywiście należy pamiętać, żeby przed powrotem do domu ogrzewanie włączyło się i dom przywitał nas odpowiednio wysokimi temperaturami wewnątrz.
Każda godzina z obniżoną temperaturą to spore oszczędności na ogrzewaniu. A gorsz do grosza i będzie kokosza. Każdy stopień wart jest 5% kosztów ogrzewania. Kiedy chcemy mieć cieplej, mamy mniej pieniędzy w portfelu, kiedy mamy chłodniej, jesteśmy „bogatsi”.
Jak widać, temperatury w domu powinny być nieco różne, w różnych pomieszczeniach. Aby utrzymać je na odpowiednim poziomie możemy wykorzystać zaawansowane sterowniki, termostaty lub po prostu głowice termostatyczne instalowane na zaworach kaloryferów. Zapewniam, że inwestycja w jakikolwiek sposób regulacji temperatury zwróci się bardzo szybko bo koszty ogrzewania obniżą się a komfort termiczny, nasze samopoczucie i lepszy sen będą zapewnione.
Oczywiście podanych przeze mnie wartości nie należy przyjmować za odpowiednie dla każdego. Są to ogólnie przyjmowane, komfortowe temperatury dla pomieszczeń w domu. Niech będą wzorcem, miejscem, od którego zaczniemy poszukiwania odpowiedniej dla nas temperatury zapewniającej nam komfort termiczny. Najbardziej pocieszające jest jednak to, że jeśli będziemy np. stopniowo obniżać temperaturę w pomieszczeniach dążąc do wzorcowych 22 stopni, to nasz organizm będzie się do nowych wartości temperatury przystosowywał i jeśli dziś jest nam zimno przy 22 stopniach Celsjusza to za kilka tygodni może to być dla nas temperatura komfortowa. Nasze ciała mają możliwość adaptacji do nowych warunków otoczenia i powinniśmy z tego korzystać. Wyjedzie nam to na dobre, finansowo i zdrowotnie.
