Kiedyś były świece, trochę później lampy naftowe, a w XIX wieku Thomas Edison wynalazł żarówkę, która świeciła nieprzerwanie przez 40 godzin. Od tej chwili żarówki cały czas są poprawiane i udoskonalane. Są w każdym domu. Dają światło i pozwalają na pracę wieczorami i w nocy. Dzisiaj, w 21 wieku mamy szeroki wybór źródeł światła. Mogą to być tradycyjne żarówki, które były używane od lat, ale możemy też korzystać ze świetlówek energooszczędnych lub żarówek LED-owych. Ale czy wiesz, którą wybrać, która będzie świeciła najdłużej a jej praca będzie kosztowała jak najmniej? Jeśli nie wiesz, to po przeczytaniu tego wpisu będziesz wiedział.
W tym wpisie poruszyłem następujące tematy:
1. Budowa żarówki tradycyjnej
2. Budowa żarówki/świetlówki energooszczędnej
3. Budowa żarówki LED-owej
4. Orientacyjne przeliczniki mocy żarówek
5. Trwałość żarówek
6. Opis porównywanych żarówek
7. Barwa światła – jaka do salonu, jaka do warsztatu?
8. Porównanie kosztów eksploatacji żarówek
9. Jak długo korzystamy ze sztucznego oświetlenia w domu w ciągu roku?
10. Całkowite koszty zakupu i eksploatacji żarówek
11. Bonus – darmowy kalkulator, za pomocą którego obliczysz zyski z wymiany żarówek na bardziej energooszczędne
12. Podsumowanie
Kiedyś ludzie chodzili spać i wstawali razem ze słońcem. Kiedy robiło się ciemno, wszyscy wracali do domów i szli na spoczynek. Rano, kiedy nasza życiodajna gwiazda wschodziła, ludzie też wstawali i szli do pracy, zazwyczaj na roli. Od tego czasu trochę się pozmieniało. W domach, zakładach pracy mamy sztuczne oświetlenie, które pozwala na funkcjonowanie przez całą dobę. Zimą, kiedy szybko robi się ciemno, nie musimy iść spać o 17:00 i możemy wstawać wcześnie, kiedy za oknem jest jeszcze noc. I to jest piękne.
Źródłem sztucznego światła są żarówki. Mogą to być świetlówki energooszczędne, żarówki LED-owe, halogenowe, sodowe lub zwykłe, tradycyjne. Jeszcze kilkanaście lat temu nie mieliśmy zbyt dużego wyboru. Obecnie w sklepach całe regały wypełnione są przeróżnymi żarówkami o różnym kształcie, mocy i barwie. W tym wpisie pokażę wam, czym różni się żarówka tradycyjna od energooszczędnej i LED-owej, ile kosztuje ich praca i jaki jest sumaryczny koszt ich używania i zakupu.
1. Budowa żarówki tradycyjnej
Żarówka tradycyjna to szklana bańka, w które jest gaz szlachetny ( np. argon z domieszką azotu). Wewnątrz znajduje się także żarnik wolframowy, który pod wpływem przepływającego prądu nagrzewa się do białości (ok. 2200 stopni Celsjusza) i świeci. Z tego też powodu tradycyjna żarówka jest bardziej grzejnikiem niż źródłem światła. Mocno się nagrzewa i 95% pobieranego przez nią prądu marnuje się na energię cieplną a tylko 5% zużywane jest na świecenie.
2. Budowa żarówki/świetlówki energooszczędnej
Świetlówka energooszczędna, jak sama nazwa mówi, ma pomagać w oszczędzaniu energii elektrycznej. Zbudowana jest z korpusu i szklanej rurki, która może być formowana w różne kształty.
Szklaną rurkę wypełnia mieszanina gazów, które pod wpływem wyładowania elektrycznego emitują promieniowanie UV. Pada ono na biały proszek pokrywający szczelnie obudowę. Jest on swego rodzaju filtrem, który absorbuje promieniowanie UV a sam emituje promieniowanie widzialne.
W tego typu żarówkach, w mieszaninie gazów występuje niewielka ilość rtęci. Dlatego też po zbiciu takiej żarówki należy dobrze przewietrzyć pomieszczenie, w którym to się stało.
3. Budowa żarówki LED-owej
Żarówka LED-owa to nic innego jak wiele, połączonych ze sobą diod, których duża ilość sprawia, że żarówka świeci bardzo jasno. Technologia LED-owa rozwija się bardzo szybko, dlatego też często w żarówkach można spotkać coraz bardziej nowoczesne i wydajne diody. W tego typu urządzeniu, poza diodami znajduje się jeszcze sterownik, obudowa i czasem układ optyczny, który ma za zadanie wzmocnić, rozproszyć lub skierować wiązkę światła w odpowiednie miejsce.
4. Orientacyjne przeliczniki mocy żarówek
Jak już wspominałem, pierwsza była żarówka tradycyjna, z wolframowym drucikiem. Obecnie, kiedy energia elektryczna trochę kosztuje, należy korzystać z mniej energochłonnych źródeł światła. Jeśli chcemy wymienić tradycyjną albo energooszczędną żarówkę, np. na LED-ową to musimy wiedzieć, jaką moc powinno mieć nowe źródło światła. I w tym właśnie pomoże wam poniższa tabela.
Jeśli do tej pory korzystaliśmy z tradycyjnej żarówki o mocy 60 W, to aby zamienić ją na świetlówkę energooszczędną, musimy kupić taką o mocy 60W / 4,5 = 13,33 W. Czyli minimalna moc świetlówki to 14 W.
Jeśli chcemy kupić żarówkę LED-ową, to powinna ona mieć moc około 60W/6,5 = 9,23 W. Kupujemy więc LED-owe źródło światła o mocy około 10 W.
Patrząc od drugiej strony, jesteśmy w sklepie i widzimy w promocji żarówki LED-owe. Na opakowaniu jest informacja, że żarówka ma moc 5 W. Znając powyższe współczynniki łatwo policzyć, że jest to odpowiednik żarówki tradycyjnej o mocy około 32 W. Oczywiście, ważna jest również barwa światła, kąt świecenia itp. ale ogólnie, w taki sposób możemy przeliczać i dopasowywać moc żarówek do naszych potrzeb.
5. Trwałość żarówek
Jeśli mamy policzyć całkowite koszty, zakupu i eksploatacji różnego typu żarówek, to nie możemy pominąć ich trwałości. Pierwsza żarówka świeciła 40 godzin. Obecnie, żarówki tradycyjne świecą około 1000 godzin. Rekordzistami są LED-y, które mogą bezawaryjnie pracować nawet przez 50 000 godzin. Jak łatwo policzyć, w najbardziej optymistycznym scenariusz jedna żarówka LED-owa może zastąpić aż 50 tradycyjnych.
6. Opis porównywanych żarówek
Jak większość rzeczy, które opisuję na blogu, również tym razem postanowiłem sprawdzić w praktyce, ile prądu pobierają trzy różne żarówki. Na warsztat wziąłem tradycyjne źródło światła, świetlówkę energooszczędną oraz żarówkę LED-ową.
Są to żarówki za małe pieniądze, kupione w marketach. Patrząc od lewej są to:
- Świetlówka energooszczędna ECONOMY ANS o mocy 9 W
- Żarówka LED-owa Kanlux o mocy 6,5 W
- Tradycyjna żarówka o mocy 40 W
Korzystając z przedstawionych wcześniej przeliczników można zobaczyć, że wszystkie trzy źródła światła mają zbliżoną moc.
Świetlówka energooszczędna o mocy 9W odpowiada tradycyjnej żarówce 40-to watowej. Podobnie rzecz się ma z LED-owym źródłem światła. Dzięki takiemu dobraniu żarówek do testów, będę mógł porównać koszt ich eksploatacji, bo ich efektywna moc jest zbliżona.
Na opakowaniach żarówek bardzo często umieszczane są informacje o tym, że świeci ona tak, jak jej tradycyjny odpowiednik o jakiejś mocy. W moim przypadku na żarówce LED-owej jest informacja, że jest to odpowiednik żarówki tradycyjnej o mocy 45 W. Na te informację proponuję patrzyć z dużym dystansem, bo bardzo często producenci zawyżają te wartości.
W poniższej tabeli przedstawiłem dane techniczne żarówek, które znalazłem na opakowaniach.
Zebranie wszystkich danych w jednej tabeli pozwoliło mi na porównanie trzech typów żarówek. Wynika z niego, że:
- żarówka tradycyjna jest najtańsza w zakupie
- żarówka LED-owa zużywa najmniej energii elektrycznej ale kosztuje najwięcej
- żarówka LED-owa generuje najmocniejszy strumień światła i jest najtrwalsza
- przynajmniej w teorii, świetlówka energooszczędna wytrzyma najwięcej załączeń i wyłączeń.
Postanowiłem przetestować najtańsze żarówki, bo sam takie kupuję i podejrzewam, że są one najczęściej kupowanymi produktami w sklepach. A mimo niskiej ceny, są to całkiem dobre produkty, które pozwalają na spore oszczędności.
7. Barwa światła – jaka do salonu, jaka do warsztatu?
Barwę światła wyraża się w Kelwinach [K] a jej wartość znajduje się na każdej, z pewnymi wyjątkami, żarówce. Im więcej Kelwinów, tym światło bardziej białe i zimne. Aby dobrze się czuć, aby nasze oczy w pracy mogły wszystko dobrze widzieć a w strefie relaksu odpoczywać, należy dobierać do każdej ze stref odpowiednie oświetlenie.
Światło o barwie od 5000K do 6500 K (barwa dzienna) – miejsca gdzie wykonywana jest praca wymagająca wysiłku wzrokowego, doświetlanie pomieszczeń w ciągu dnia, reklamy, ekspozycje sklepowe, szyldy itp.
Światło o barwie od 3800K do 4300 K (chłodna-biała) – korytarze, przedsionki, oświetlenie zewnętrzne, parki, oświetlenie uliczne itp. Takie światło powinno być w miejsca gdzie nie pracujemy i nie odpoczywamy
Światło o barwie od 3000 K do 3500 K (barwa biała) – miejsca gier, zabaw, rozrywki.
Światło o barwie od 2700 K do 2900 K (ciepła-biała) – miejsca w których odpoczywamy, czyli sypialnie, salony itp.
Wiedząc już, jakie żarówki gdzie zastosować, możemy udać się na zakupy i dopasować oświetlenie w domu do naszych wymagań, do naszego dobrego samopoczucia i zdrowia.
8. Porównanie kosztów eksploatacji żarówek
Korzystając z watomierza, postanowiłem zmierzyć w praktyce, ile energii elektrycznej zużywa każda z żarówek. Wszystkie dane zebrałem w poniższej tabeli
Wnioski, które mogę wyciągnąć z przeprowadzonych pomiarów są następujące.
- Żarówka tradycyjna kosztuje najmniej, ale za jej „pracę” należy zapłacić najwięcej
- Najbardziej energooszczędna jest żarówka LED-owa
- Świetlówka energooszczędna w czasie pierwszych pięciu sekund, kiedy się rozgrzewa, pobiera dużo energii elektrycznej, ponad 24 W.
W praktyce okazało się, że świetlówka energooszczędna i żarówka tradycyjna pobierają więcej energii, niż deklarują producenci. W przypadku LED-owego źródła światła jest odwrotnie. Moc deklarowana przez producenta jest pobierana tylko podczas rozbłysku żarówki. Podczas normalnej pracy trochę spada.
Jeśli założymy, że koszt świecenia żarówki tradycyjnej przez 1000 godzin to 100%, możemy powiedzieć, że:
- świetlówka energooszczędna zużywa 22,54 % tej kwoty
- żarówka LED-owa zużywa 14,63 % tych kosztów
Jeśli spojrzymy na koszty eksploatacji, to najbardziej ekonomicznym źródłem światła jest żarówka LED-owa. Jeśli w domu wszystkie tradycyjne źródła światła wymienimy na żarówki LED-owe to koszty oświetlenia obniżymy o 85%.
9. Jak długo korzystamy ze sztucznego oświetlenia w domu w ciągu roku?
W Polsce, najkrótszy dzień w roku wypada w grudniu i trwa na północy kraju około 7 godzin, a na południu około 8 godzin.
Najdłuższy dzień roku wypada w czerwcu i trwa około 16,5 godziny.
Jak widać, latem z oświetlenia w domu korzystamy przez kilkadziesiąt minut, no, może godzinę albo dwie. Rano, kiedy wstajemy, jest już jasno i nie musimy włączać światła. Wieczorem, kiedy kładziemy się spać, najczęściej zapalamy światło w łazience, podczas kąpieli.
Zimą, kiedy dzień jest krótki, kiedy zazwyczaj jest pochmurno, żarówki w naszych domach palą się zdecydowanie dłużej. Kiedy wracamy do domu, około 16:00 i zapalamy światło, to nierzadko wyłączamy je około 23:00. Czyli przez 7 godzin kilka lub kilkanaście żarówek oświetla nasz dom.
Dla ułatwienia przyjmę, że przez 180 dni w roku żarówki w naszych domach świecą przez 6 godzin, a przez drugą połowę roku przez 2 godziny.
W całym roku żarówka będzie się świeciła przez:
6 x 180 + 2 x 180 = 1080 + 360 = 1440 godzin.
Jak widać, w ciągu roku, najczęściej zapalana żarówka będzie świeciła średnio przez 1440 godzin. Jeśli takich żarówek jest więcej, koszty ich pracy będą również większe.
Jeśli przez te 1440 godzin dom będziemy oświetlać żarówką tradycyjną, to za wykorzystaną przez nią energię elektryczną zapłacimy 36,02 zł, jeśli będzie to świetlówka energooszczędna, to z portfela ubędzie nam 8,13 zł. Najmniej będzie nas kosztować praca żarówki LED-owej. W ciągu tych 1440 godzin jej praca będzie kosztować tylko 5,27 zł.
Jeśli mamy dwie, trzy, cztery lub więcej żarówek, to obliczone kwoty należy pomnożyć przez ich ilość.
10. Całkowite koszty zakupu i eksploatacji żarówek
Ale koszty zużytej energii elektrycznej to nie wszystko. Pod uwagę należy również wziąć koszty zakupu żarówek. Zobaczmy zatem, jak będą wyglądały całkowite koszty wymiany żarówek na bardziej energooszczędne.
Jak widać, w pierwszym roku eksploatacji najkorzystniej wypada żarówka/świetlówka energooszczędna. Sumaryczny koszt jej zakupu i eksploatacji wynosi 13,30 zł. Drugie miejsce zajmuje oświetlenie LED-owe a na najniższym stopniu podium znalazła się żarówka tradycyjna, których będziemy potrzebowali dwie sztuki.
Po pięciu latach na pozycję lidera wysuwa się oświetlenie LED-owe. Koszt zakupu i eksploatacji to tylko 36,34 zł. Świetlówka energooszczędna zużyje prądu za 45,55 zł a żarówki tradycyjne, których będziemy potrzebować aż 8, będą nas kosztować 188,02 zł.
Po dziesięciu latach będzie jeszcze ciekawiej. Żarówki tradycyjne, których zużyjemy aż 14 wyciągną z naszej kieszeni aż 374,06 zł, świetlówki energooszczędne, które będą potrzebne dwie, uszczuplą nasz budżet o 91,10 zł a żarówka LED-owa, której wymieniać, przynajmniej teoretycznie nie będziemy musieli, będzie nas kosztować 62,69 zł.
W przypadku świetlówek energooszczędnych koszty ich eksploatacji mogą być jeszcze wyższe, jeśli często będziemy je włączać i wyłączać. Wtedy, przez pierwsze 5 sekund żarówka pobiera prawie 3-krotnie więcej energii niż podczas normalnej pracy.
Do obliczeń przyjąłem, że trwałość żarówki tradycyjnej to 1000 h, świetlówki energooszczędnej to 10 000 h, a żarówka LED-owa będzie świeciła przez 20 000 h. W obliczeniach uwzględniłem rzeczywistą, zmierzoną moc jaką pobierają żarówki.
Jeśli będziemy chcieli wymienić więcej niż jedną żarówkę na bardziej energooszczędną, to kwoty te będą proporcjonalnie wyższe.
11. Bonus – darmowy kalkulator, za pomocą którego obliczysz zyski z wymiany żarówek na bardziej energooszczędne
Na koniec przygotowałem małą niespodziankę. Arkusz Excell, który pozwoli na obliczenie kosztów pracy żarówek oraz wyliczy, ile zaoszczędzimy, jeśli wymienimy obecnie używane źródła światła na bardziej energooszczędne.
Wystarczy, że w żółte pola wpiszesz wartości, odpowiadające twoim wymaganiom i od razu otrzymasz gotowy wynik.
Kalkulator otrzymasz zupełnie za darmo, kiedy zapiszesz się na newsletter mojego bloga. Będziesz mógł go pobrać korzystając z linka przesłanego w wiadomości powitalnej. Jeśli nie otrzymasz tej wiadomości, sprawdź czy nie wylądowała ona w folderze SPAM.
Przykład, jak skorzystać z kalkulatora.
Po przeczytaniu mojego wpisu decydujemy się na wymianę żarówek na LED-owe o mocy 5W każda. Aby zobaczyć, ile zaoszczędzimy na kosztach energii elektrycznej wystarczy wprowadzić dane do przygotowanego przeze mnie kalkulatora i już mamy gotowy wynik.
Miesięcznie zaoszczędzimy 16,20 zł. Rocznie w naszej kieszeni zostanie prawie 200 zł. A to wszystko przy założeniu, że lampy świecą tylko przez cztery godziny dziennie.
12. Podsumowanie
Żarówki są obecne w każdym domu. Dają nam sztuczne światło i pozawalają pracować, odpoczywać i być w ruchu nawet wtedy, kiedy za oknem jest zupełnie ciemno. Podczas pracy zużywają energię elektryczną. Jeśli mamy ich w domu dużo, to koszty, jakie one wygenerują w ciągu jednego, dwóch czy więcej lat mogą być bardzo wysokie. Jak wykazałem podczas pomiarów i obliczeń, wymiana żarówek na bardziej energooszczędne obniża nasze rachunki za prąd i może się znacząco przyczynić do ograniczenia ilości elektrośmieci. Jak obliczyłem, przez 10 lat zużyjemy jedną żarówkę LED-ową i aż 14 tradycyjnych.
UWAGA:
Ja do testów wykorzystałem tanie żarówki, których koszt zakupu był niewielki. Opłacalność i koszty całkowite będą inne, jeśli kupimy inne, droższe żarówki energooszczędne.
Nie chcę nikogo namawiać na wymianę żarówek na nowe. Wiem, że są osoby, które nie lubią świata emitowanego przez świetlówki energooszczędne i żarówki LED-owe i będą wierne tradycyjnym źródłom światła.
Tym wpisem chciałem pokazać, że w dłuższej perspektywie czasu oszczędności na kosztach energii elektrycznej mogą być olbrzymie i warto wymieniać żarówki na energooszczędne wszędzie tam, gdzie to możliwe. Nie musimy robić tego od razu. Wystarczy, że stopniowo będziemy zastępować spalone żarówki nowymi, bardziej energooszczędnymi. Tym bardziej, że ceny oświetlenia LED-owego cały czas spadają a sprawność i jakość produktów wzrasta. Zachęcam do zapisania się na newsletter mojego bloga, skorzystanie z darmowego kalkulatora i sprawdzenie, jakie oszczędności wprowadzi wymiana żarówek na energooszczędne.
W tym wpisie wykorzystałem:
- żarówki:
- dokładnie ten watomierz
Inne ciekawe wpisy, które warto przeczytać
